Docenten en HR-managers vragen zich steeds vaker af of een verslag wel door een mens is geschreven. Nieuwe onderzoeken wijzen op onzichtbare “watermerken” die ChatGPT misschien heimelijk in z’n zinnen verstopt. Hoe werkt dat – en wat betekent het voor jou?
Onzichtbare handtekeningen
Watermarking is een truc waarbij de AI tijdens het schrijven een subtiel patroon in woordkeuze of zelfs in onzichtbare spaties verwerkt. Alleen wie de sleutel heeft, kan later zien of een tekst door een model is gemaakt. OpenAI claimt dat zo’n detector bij langere stukken tot 99,9% zekerheid biedt, maar het bedrijf hield de techniek tot nu toe op de plank uit vrees dat gebruikers zullen afhaken.
Nieuw bewijs in 2025
Vorige week ontdekte analyse-platform Rumi speciale Unicode-spaties in teksten van de nieuwste GPT-o3- en o4-mini-modellen. De karakters lijken op gewone spaties, maar verraden bij nader onderzoek hun AI-herkomst. (Rumi, 2025)
Ook de Universiteit van Florida werkt aan een adaptief watermerk dat zelfs na herschrijven of synoniem-wissels overeind blijft. In een eerder klas-experiment bleef 94% van de AI-essays onopgemerkt door standaard detectietools – reden genoeg voor nieuwe methodes. (Tech Xplore, 2025)
Wetgeving in aantocht
De EU AI-Act, eind 2024 aangenomen, verplicht generatieve AI-systemen om hun output duidelijk als “AI-gemaakt” te labelen. De transparantie-regels gelden binnen twaalf maanden na invoering; volledige handhaving volgt in 2026. Watermerken gelden als een kansrijke manier om daaraan te voldoen. (Europees Parlement, 2025)
School en werk: wat merk jij ervan?
- Hogescholen testen nu al tools die het verborgen patroon kunnen uitlezen.
- Bedrijven voegen clauses toe aan hun HR-beleid over transparantie bij AI-gebruik.
- Parafrase-apps kunnen het watermerk soms breken, maar dat kost tijd en kwaliteit.
- Juristen waarschuwen voor privacy-risico’s als alleen de maker de sleutel bezit.
Belangrijkste punten
- Watermerk = onzichtbaar signaal in woordkeuze of spaties.
- OpenAI-detector scoort tot 99,9% maar is nog niet publiek.
- Nieuwe GPT-modellen tonen vermoedelijk al verborgen spaties.
- EU AI-Act maakt transparantie straks verplicht.
- Tools voor onderwijs en HR komen eraan, maar omzeilen blijft mogelijk.
Watermerken beloven een eenvoudige check op “wie schreef dit?”, maar roepen meteen vragen op over privacy, toegankelijkheid en creativiteit. De techniek is veelbelovend, maar net zo snel weer te omzeilen. Voorlopig blijft gezond verstand – en duidelijke huisregels – de beste verdediging.
Wat volgt?
OpenAI beslist naar verwachting dit najaar of het zijn watermerk-detector publiek maakt. Tegelijk werkt Brussel aan uitvoeringsrichtlijnen voor de AI-Act. Houd Trendsvandaag.nl in de gaten: we testen binnenkort de eerste generatie Nederlandse detectietools in de klas én op kantoor.